Gastronomía

Tipula

Zallako tipula morea bere propietate bikainengatik da ezaguna (gozoa, ia ez da mina eta oso zukutsua), baita nazioarteko sari ugari merezi izateagatik ere. Gustu ona eta sukaldaritza-aniztasuna aldarrikatzen dituen Slow Food klub gastronomiko entzutetsuaren saria du. Ezin hobea da plater mota ugariren lagungarri gisa: entsaladak eta zopak, sukaldaritza abangoardistako errezetak eta euskal gastronomian klasikoak oso ohikoak diren beste batzuk, hala nola Bizkaiko saltsa.

Laborantza tradizionalaren prozesuari leial izaten jarraitzen dioten baserritarrek uztaila eta abuztua bitartean uztatzen dute tipula morea.

Txakolina

Izaera ezberdineko bi txakolin. Señorío de Otxaran mahats eta muztio-lorearen
aukeraketa berezi batetik lortzen da; Aretxaga, berriz, prentsako soberakinetatik. Virgen de Loreak txakolin-uxuala ere eskaintzen digu, produktu berritzaile eta aitzindaria.

Virgen de Lorea upeltegia Otxaran auzoan dago, Zallan, eta instalazio zabal eta modernoak ditu, elaborazio-prozesu onena eta kalitate-estandar handienak bermatzeko diseinatuak. Haren txakolin-mahastia Euskadiko handiena da.

Txabarri txakolin-upeltegia Aranguren auzoan dago, Zallan. Ardoak Bizkaiko Txakolina jatorri-deiturari atxikita daude. Txakolin Zuri Estra, Txakolin Zuria, Txakolin Gorria eta Txakolin Beltza ekoizten ditu.
Txabarri Txakolinak kalitatea kantitatearen aurretik jartzen du ekoizpenean. Horren erakusgarri dira azken urteetan jasotako sari ugariak. Bere mahasti nagusia Arangurenen dago (Zalla). Eguzki-ordu guztiak aprobetxatzeko eta kalitate bikaineko ardoak lortzeko orientazio ezin hobea du. Bodegak ere 5 hektarea ditu Abellanedako Batzarretxearen hegaletan (Sopuerta).

Indabak

Tolosako indabek ospea merezi dute, baina Zallakoak ez dira atzean geratzen. Enkarterriko barietatea da, eta 300 urte baino gehiagoz hazi da eskualdeko baserrietan. Gure indabaren ezaugarriek gustu ona eta sukaldaritzako aniztasuna aldarrikatzen dituen Slow Food klub gastronomikoaren marka lortu zuten.

Zallako indaba modu artisauan egiten da, ortu txikietan eta zainketa bereziarekin. Hori da, hain zuzen ere, indabari bere nutrizio-balio handia ematen diona.

Indaba honen aldaera basatia landari igokaria da, bide, baso edo partzelen ertzeko sasietan eta antzeko toki ibilietan oso ohikoa dena. Forma lila eta krema kolorekoak ditu, eta nutrizio-balio handia nagusiki eduki proteiko handiari zor dio, eta proportzio gutxiagoan ditu karbohidratoak, bitaminak eta mineralak.

Phaseolus vulgaris lekadunak zenbait izen ditu Penintsula iberikoan. Gaztelaniaz alubia da (arabiarretik eratorria, al-lubíia), eta euskaraz, berriz, indaba (gaztelaniazko haba indiatik) eta babarrun.

Indabaren onurak zenbait gaixotasunen prebentzio edo tratamenduarekin daude lotuta.

Babatxikis

Babak oinarrizkoak izan dira euskaldunen dietan, eta mendeetan zehar oso ondo egokitu dira barnealdean zein euskal kostan; izan ere, dirudienez, itsasotik gertu egotea gustatzen zaie. Klima aproposena freskoa da, 12 °C eta 18 °C bitartekoa.

Barietate autoktonoa mende ugariz egokitu da Enkarterriko (Bizkaia) sailetara, eta pixkanapixkanaka zapore oso fina eta ezaugarri organoleptiko bikainak hartuz joan da, eta goi-mailako gastronomian gero eta eskari handiagoa dute. Jatetxeetan produktu honekin lan egiten duten sukaldarien arabera, zapore asko dute, baina nekagarriak izan gabe, eta zorroan egonda ere baba freskoen usain eta zapore bereizgarria dute, eta soilduz gero testura eta gustu oso fineko ahogozagarriak dira.

Crosta ogia

Roberto Fernández Echevarría Euskadiko okinik ospetsuenetako bat da. Hogeita hamar urte baino gehiago daramatza okin izaten, eta duela 10 urte baino gehiago hasi zen Zallako udalerrian dagoen Crosta okindegian agintzen.

Haren berezitasuna artisau-ogiak egitea da. Kalitate bikaineko irin ekologikoak erabiltzen ditu, eta ogiak hartzidura motelekin egiten ditu.

Hark sortutako produktu ezagunenak Crosta ogi biribila eta algarrobo irinezko ogia dira, nahiz eta Zallako okindegian gustu guztietarako ogiak dituen. Hogei ogi saltzen dira bertan, egunetan zehar fresko jarraitzen dutenak, ez erabilitako irinengatik bakarrik, baina % 0,1 legamia bakarrik dutelako.

Haren lan ezin hobeari esker, Michelin izarra duten jatetxeetan ere dago, adibidez Fernando Canales Etxanoberen El Atelier jatetxean.

Arkitektura Natura Gastronomia Historia Ibilbideak Ekintza

Legezko oharra Cookien politika Pribatutasun-politika